چیستی ؟ چرایی ؟ چگونگی اقتصاد اسلامی
بعد از تبیین و احصاء مبانی و اثبات و تبیین رابطه آن با اقتصاد ، باید سراغ تعریف و تبیین اقتصاد اسلامی برویم. یعنی تعریف کنیم اقتصاد یعنی چه و اسلامی بودنش یعنی چه؟ و اقتصاد اسلامی چه ویژگی ها و روش هایی دارد؟
بعد از تبیین و احصاء مبانی و اثبات و تبیین رابطه آن با اقتصاد ، باید سراغ تعریف و تبیین اقتصاد اسلامی برویم. یعنی تعریف کنیم اقتصاد یعنی چه و اسلامی بودنش یعنی چه؟ و اقتصاد اسلامی چه ویژگی ها و روش هایی دارد؟
برای بررسی هر پدیده باید به این سه سوال جواب بدهیم : چیستی ؟ چرایی؟ چگونگی؟
اقتصاد چیست؟ میانه روی و اعتدال در زندگی ، با هدف رسیدن به عبودیت و قرب الهی و تامین نیاز دنیایی و آخرتی .
چرایی اقتصاد ؟ ضرورت زندگی دنیایی و استفاده از منابع در جهت تامین نیاز ها و رشد و رسیدن به اهداف و کمال با رویگرد خدا محوری ، دین محوری و عبودیت و ساختن دنیا و آخرت.
چگونگی اقتصاد ؟ روش هایی که در قالب دین برای تامین نیاز های دنیایی و آخرتی در نظر گرفته شده است مانند کسب درآمد ، روش هزینه ، روابط مالی با دیگران ، تدبیر هزینه ، ... می شود. قیودی که در ادامه تعاریف آمده قید اسلامی اقتصاد است . بیشتر بحث در چگونگی اقتصاد اسلامی است اما تا چرایی و چیستی اقتصاد تبیین نشود ، چگونگی آن مشخص نخواهد شد.
اقتصاد ابزار حرکت است به سمت خدا ، ابزار استفاده صحیح از منابع دنیا و استفاده صحیح از روابط برای رسیدن به خدا در قالب دین. اقتصاد مانند هر وسیله دیگر باید ما را به خدا برساند پس چگونگی آن هم به این هدف بستگی دارد. باز می گردیم به نقش فرهنگ اقتصاد که باید برای مردم تبیین شود که اقتصاد مرکب حرکت است نه مقصد . تبیین اینکه در این دنیا هر نعمتی و هر پدیده ای وسیله امتحان است حتی اقتصاد. روش های اقتصادی هم بستر امتحان ماست.
اقتصاد باید با مبانی که قبلا گفتیم تعریف و تقیید شود تا به انحراف نرویم. در چیستی اقتصاد عرض شد که ابزار است و ابزار هدف را توجیه نمی کند و اقتصاد اسلامی خدا محور و دین محور است نه سود محور.
چرا نیاز هب اقتصاد داریم برای رشد و رسیدن به خدا، اقتصاد قوی و پویا لازم و ضروری است ، هرچه از ابزار بهتر و بیشتر استفاده شود زودتر به هدف می رسیم. پس اسلام با اقتصاد ضعیف مخالف است و تلاش دارد تا اقتصاد قوی و محکم و مقاومتی در جامعه باشد.لازمه حرکت پویا و سریع به سمت خدا ، داشتن اقتصاد قوی و قدرت مالی اجتماعی است .