عهد

تبرج به چه معناست؟

در قرآن کریم در آیه 33 سوره مبارکه احزاب چنین می‌خوانیم:

وَقَرْنَ فِی بُیُوتِکُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِیَّةِ الْأُولَی

یعنی: و در خانه‌هایتان قرار گیرید و مانند روزگار جاهلیّتِ قدیم زینتهای خود را آشکار مکنید .

این تذکر خطاب به زنان نازل شده و آنان را از اینکه در کوچه و بازار به خودنمایی و ابراز راستگی‌های خود بپردازند نهی می‌کند و با بیانی محکم و به دور از هرگونه تساهلی پایان دادن به این گونه رفتارها را از زنان مسلمان طلب می‌کند.

چنانکه در بیان معنای لغوی واژه تبرج اشاره کردیم این لغت به مفهوم نمایاندن و نمایش دادن هر چیزی است که پوشاندن آن لازم است و وقتی به این صورت خطاب به زنان به کار رفته و ابتداءً از آنان می‌خواهد که در خانه های خود آرام گیرند قطعاً به این معنا خواهد بود که زنان مۆمن باید زیورها و زیبایی‌های خود را از مردان نامحرم بپوشانند و از ارائه آن به هر عنوان و بهانه ای پرهیز کنند.

خداوند در این آیه از زنان می‌خواهد که همچون دوران جاهلیت تبرج و خود آرایی نکنند. اما مگر تبرج در جاهلیت به چه صورت بوده است که خداوند آن را برای زنان مسلمان و زنانی که به دین او منسوبند نمی‌پسندد!؟ در پاسخ به این سۆال باید بگوییم:

 تبرج

وقتی به کتاب‌هایی که پیرامون این موضوعات نوشته شده و عادات جاهلی اعراب را چه در مردان و چه در زنان بررسی کرده‌اند مراجعه می‌کنیم در می‌یابیم که زنان عرب پیش از اسلام در شبه جزیره عربستان معمولاً پیراهن‌هایی می‌پوشیدند که به طور کامل سینه و گردن آنان را نمی‌پوشاند و از سویی هم، خمار یا همان روسری‌های خود را از پشت سر و گوش آویزان می‌کردند به گونه‌ای که گوش و گردن و بخشی از سینه آنان پیدا بود و گاه خلخال‌هایی به پا می‌کردند که در هنگام راه رفتن صدا می‌کرد و مردان بیگانه را متوجه عبور نان می‌نمود و خودنمایی‌هایی از این دست که توضیح دقیق‌تر آن‌ها در کتب مربوط موجود است.

قرآن از زنان مۆمن می‌خواهد که عادات جاهلی را کنار گذاشته و خویشتن را به سنت‌های دینی آراسته کنند،‌ و چنان در جامعه رفت و آمد کنند که چشم نامحرمان را به سوی خود جلب ننمایند،‌ آرامش روانی جامعه را با خودنمایی‌های خود مخدوش نسازند و نیروی فعال جامعه را که تمرکزشان باید صرف تولید و پیشرفت جامعه اسلامی شود با خودخواهی و بی مسئولیتی متوجه خود نسازند و از سرعت چرخه تلاش و تولید نکاهند.

وَقَرْنَ فِی بُیُوتِکُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِیَّةِ الْأُولَی ...

این حقیقتاً آیه‌ای از قرآن است!

سخن خداوند!

سخن خالق و مالک ما!

سخن کسی که هر لحظه از بودن ما مرهون لطف اوست!

اما آنچه در حقیقت جامعه مان می‌بینیم از فرمان خداوند فاصله فاحشی دارد! فاصله‌ای به طول غفلت بنده مالکش را. به طول فراموشی مخلوق، خالقش را. به طول دهن کجی به امر مسلم پروردگاری که در عین صبر، بصیر و بینای به اعمال ماست، حال اگر صبر کرده و سکوت و ما را با همه این بار از گناهان و نافرمانی‌ها که با همه وجود بر آن پای می فشاریم به عذابی آسمانی دچار نکرده است دلیل بر این نمی‌شود که ما هم کرم این صاحب‌خانه را در نظر نیاوریم و هر چه بیشتر نمک بخوریم و نمکدان بشکنیم.