عهد

دعایی که در سایت‌های اینترنتی و برخی از کتابچه‌های جیبی به عنوان «دعای معراج» ذکر شده، سندی –هر چند غیر معتبر-، برای آن نیافتیم؛ و برای این دعا ثواب‌هایی را نیز از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل کرده‌اند که به هیچ منبع حدیثی و ادعیه آدرس داده نشده است. لذا نمی‌توان گفت کدام نسخه صحیح و کدام نسخه نادرست است؛ با این حال، درباره چنین دعاهایی باید گفت خواندن دعاهایی که از لحاظ محتوایی مشکلی نداشته اما اعتبار سندشان معلوم نشده، با امید ثواب، -نه به قصد ورود و صدور از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و یا امامان معصوم علیهم السلام- اشکال ندارد. به علاوه، دعاهای معتبر و مؤثری داریم که دیگر نیازی به خواندن دعاهای غیر معتبر نیست.

2. اما دعای دیگری در کتاب‌ »البلد الأمین و الدرع الحصین‏» شیخ ابراهیم کفعمی با عنوان دعای معراج از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده است که الفاظ و عبارات آن غیر از آن چیزی است که در سایت‌ها با عنوان دعای معراج آمده است. و آن دعا عبارت است از:

«اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک یا مَنْ أَقَرَّ بِالْعُبُودِیةِ لَهُ کلُّ مَعْبُودٍ یا مَنْ یحْمَدُهُ کلُّ مَحْمُودٍ یا مَنْ یفْزَعُ إِلَیهِ کلُّ مَجْهُودٍ یا مَنْ یطْلَبُ عِنْدَهُ کلُّ مَفْقُودٍ یا مَنْ سَائِلُهُ غَیرُ مَرْدُودٍ یا مَنْ بَابُهُ عَنْ سُؤَالِهِ غَیرُ مَسْدُودٍ یا مَنْ هُوَ غَیرُ مَوْصُوفٍ وَ لَا مَحْدُودٍ یا مَنْ عَطَاؤُهُ غَیرُ مَمْنُوعٍ وَ لَا مَنْکودٍ یا مَنْ لَیسَ بِبَعِیدٍ وَ هُوَ نِعْمَ الْمَقْصُودُ یا مَنْ رَجَاءُ عِبَادِهِ بِحَبْلِهِ مَشْدُودٌ یا مَنْ شِبْهُهُ وَ مِثْلُهُ غَیرُ مَوْجُودٍ یا مَنْ لَیسَ بِوَالِدٍ وَ لَا مَوْلُودٍ یا مَنْ کرَمُهُ وَ فَضْلُهُ لَیسَ بِمَعْدُودٍ یا مَنْ حَوْضُ بِرِّهِ لِلْأَنَامِ مَوْرُودٌ یا مَنْ لَا یوصَفُ بِقِیامٍ وَ لَا قُعُودٍ یا مَنْ لَا تَجْرِی عَلَیهِ حَرَکةٌ وَ لَا جُمُودٌ یا اللَّهُ یا رَحْمَانُ یا رَحِیمُ یا وَدُودُ یا رَاحِمَ الشَّیخِ الْکبِیرِ یعْقُوبَ یا غَافِرَ ذَنْبِ دَاوُدَ یا مَنْ لَا یخْلِفُ الْوَعْدَ وَ یعْفُو عَنِ الْمَوْعُودِ یا مَنْ رِزْقُهُ وَ سِتْرُهُ لِلْعَاصِینَ مَمْدُودٌ یا مَنْ هُوَ مَلْجَأُ کلِّ مَقْصِی مَطْرُودٍ یا مَنْ دَانَ لَهُ جَمِیعُ خَلْقِهِ بِالسُّجُودِ یا مَنْ لَیسَ عَنْ نَیلِهِ وَ جُودِهِ أَحَدٌ مَصْدُودٌ یا مَنْ لَا یحِیفُ فِی حُکمِهِ وَ یحْلُمُ عَنِ الظَّالِمِ الْعَنُودِ ارْحَمْ عُبَیداً خَاطِئاً لَمْ یوفِ بِالْعُهُودِ إِنَّک فَعَّالٌ لِمَا تُرِیدُ یا بَارُّ یا وَدُودُ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ خَیرِ مَبْعُوثٍ دَعَا إِلَى خَیرِ مَعْبُودٍ وَ عَلَى آلِهِ الطَّیبِینَ الطَّاهِرِینَ أَهْلِ الْکرَمِ وَ الْجُودِ وَ افْعَلْ بِنَا مَا أَنْتَ أَهْلُهُ یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ وَ سَلْ حَاجَتَک تُقْضَى إِنْ شَاءَ اللَّهُ تَعَالَى‏»‏.[1]

3. گفتنی است؛ مؤلف کتاب «فهرستگان نسخه‌های خطی (حدیث و علوم حدیث شیعه)»،[2] نامی از دعای معراج می‌برد و مؤلف آن‌را ناشناخته اعلام می‌کند و آن‌را به نسخه‌های فهرست گوهرشاد مشهد آدرس داده است، اما ما چون متن آن نسخه را مشاهده نکردیم که آیا این همان دعای معراجی است که در سایت‌ها و برخی از کتاب‌های جیبی آمده است و یا دعای معراجی است که شیخ ابراهیم کفعمی نقل می‌کند، نظری نمی‌دهیم.

دعای ذکر شده ظاهراً دارای سند معتبر نیست و به پیامبر هم منسوب نیست و روایت یاد شده در باره آن معتبر نمی باشد. لطفا منبعی که این دعا و این روایت از آن نقل شده است را بیان فرمایید، زیرا در مفاتیح پیرامون این دعا و شب معراج در ماه رجب چیزی نیافتم.  ظاهر این دعا با اسامی الهی است و دعای حفظ از بلاها و آسیبها . این مفاهیم ایراد ندارد اما اینکه این دعا را وارد شده از طرف پیامبر و اهل بیت بدانیم و به آنها نسبت دهیم، اگر مستند نباشد، حکم دروغ بستن به اهل بیت را دارد. فوایدی هم که به این دعا نسبت داده شده است در روایات نیامده و ممکن است خود درخواست ها و دعایی که فرد میکند برایش اثرات مثبتی داشته باشد البته اگر با گناهان اثر دعا خنثی نشود. در مورد این نوع ادعیه و اذکار باید به کتب معتبر دینی از علما برجسته مراجعه نمود تا هر چیزی را به اسم دین و صادر از اهل بیت ترویج نکنیم. ادعیه معتبر و حرزهای مستند به اهل بیت در مفاتیح وجود دارد که اثرات یاد شده در این دعا را دارد و بهتر است به انها مراجعه نماییم.

[1]. کفعمى، ابراهیم بن على، البلد الأمین و الدرع الحصین، ص 370، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، چاپ اول، 1418ق؛ کفعمى، ابراهیم بن على، المصباح (جنة الأمان الواقیة و جنة الإیمان الباقیة)، ص 272 – 273، دار الرضی (زاهدی)، قم، چاپ دوم، 1405ق.

[2]. صدرایی خویی، علی، فهرستگان نسخه های خطی (حدیث و علوم حدیث شیعه)، سایر پدیدآورندگان: قبادلو، رضا؛ حافظیان، ابوالفضل؛ سلیمانی، مهدی؛ آشتیانی، احسان، ج 7، ص 56، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث، قم، چاپ اول، 1384ش: «۳۱۱۰ . دعاى معراج از: مؤلف ناشناخته؛ در فهرست گوهرشاد هیچ توضیحى ندارد؛ نسخه‌ها: ۱۹۳۲۵. مشهد، گوهر شاد: ۹۵۸، نسخ و نستعلیق، بدون نام کاتب، ۱۰۹۳ق، رساله دوم مجموعه [فهرست گوهر شاد: ۳/۱۳۱۳]...».